Geniusz to człowiek o nieprzeciętnych zdolnościach. Zanim jednak stwierdzimy, że dziecko to geniusz, warto mu się dobrze przyjrzeć i zadać sobie pytanie, czy nasz maluch jest rzeczywiście nieprzeciętnie zdolny, czy też może tylko my tego od niego oczekujemy.

 

     Mały geniusz

                                       jak rozpoznać czy nasze dziecko jest zdolne?

 

Geniusz to człowiek o nieprzeciętnych zdolnościach, niekoniecznie w jednej dziedzinie – jednokierunkowe zdolności są nazwane talentem, który objawia się w działaniach twórczych. Zdolności nie muszą iść w parze z ponadprzeciętną inteligencją, choć zazwyczaj dzieci zdolne i utalentowane mają wysoki iloraz IQ.

 

Zanim jednak stwierdzimy, że nasze dziecko to geniusz, warto mu się dobrze przyjrzeć i zadać sobie pytanie, czy nasz maluch jest rzeczywiście zdolny, czy też my tego od niego oczekujemy.

Do 5-6 roku życia powinno się stymulować wszechstronny rozwój dziecka: fizyczny, psychiczny, intelektualny i społeczny. Warto pamiętać, że genialny muzyk czy matematyk tez powinien być sprawnym, zdrowym i uśmiechniętym człowiekiem. Uważna obserwacja dziecka od pierwszych chwil życia, przyglądanie mu się podczas zabawy i w relacjach z rówieśnikami to najlepszy sposób na poznanie jego upodobań i zdolności – rolą rodziców, nauczycieli jest ich rozpoznanie i właściwa stymulacja.

 

Definiując talent, bierzemy pod uwagę pewne obszary tematyczne i wyróżniamy np. talent twórczy (zdolność myślenia wg niekonwencjonalnych wzorów), talent fizyczny (umiejętności ruchowe, doskonała koordynacja), talent mechaniczny (umiejętność składania i rozkładania urządzeń, duża intuicja w tej dziedzinie), społeczny (zdolności przywódcze) czy artystyczny (np. w muzyce czy plastyce).

 

Psychologowie wyodrębniają kilka cech charakteryzujących uzdolnionego malca – bez względu na dziedzinę w jakiej jest uzdolniony:

 

Ø  lubi towarzystwo starszych – woli bawić się ze starszymi niż z rówieśnikami, zadaje mnóstwo pytań, przysłuchuje się rozmowom dorosłych, próbuje zabrać głos,

Ø  czasem postrzegane jest jako zarozumiałe czy przemądrzałe,

Ø  jest zainteresowane światem, otwarte na nowe doświadczenia i wyjątkowo spostrzegawcze,

Ø  łatwo zapamiętuje i uczy się rzeczy nowy, bez trudu rozumie polecenia, a zadania umysłowe wykonuje z dużą przyjemnością i zdolnością koncentrowania uwagi,

Ø  ma ciekawe i oryginalne pomysły, bogatą wyobraźnię i zasób słów, chętnie wymyśla nowe zabawy, opowiadania, często abstrakcyjne,

Ø  ma dużą potrzebę wyrażania swoich myśli, przeżyć i emocji w różnej formie np. w tańcu, plastyce, muzyce, słowie czy piśmie,

Ø  szybko się nudzi, nie lubi czynności rutynowych,

Ø  jest samodzielny i niezależny – często potrafi organizować sobie jakieś zajęcie, nie lubi podporządkowywać się pani w przedszkolu czy nawet rodzicom.

 

Jeśli dziecko posiada co najmniej trzy cechy spośród wymienionych, trzeba pomóc rozwinąć mu zdolności pamiętając, że wszystkie dzieci przejawiają naturalną, wrodzoną potrzebę dokonywania odkryć i poszukiwań. Dzieci poznają świat poprzez rozwiązywanie problemów, a żadne zadanie nie jest skomplikowane samo w sobie, więc gdy dziecko ponosi porażkę, zastanów się nad nią i pomóż znaleźć rozwiązanie problemu.

 

Utalentowany przedszkolak bardzo wcześnie czyta tekst ze zrozumieniem, posługuje się zabawkami w sposób nowatorski, potrafi wyodrębnić zbiory i podzbiory, opowiada dowcipy, których nie rozumieją rówieśnicy, zadaje pytania dotyczące pojęć abstrakcyjnych, około 30% zdolnych dzieci przed rozpoczęciem szkoły umie czytać i liczyć do 100. zdolności dziecka w danej dziedzinie można niekiedy rozpoznać już we wczesnym dzieciństwie, ale czasami ujawniają się później, np. w wieku szkolnym. Dlatego tak ważnej jest zapewnienie maluchowi, już w okresie niemowlęcym, wszechstronnego rozwoju. Nie zapominajmy o bacznym obserwowaniu dziecka i reagowaniu na jego potrzeby.

 

Bibliografia:

A. Kempińska: „Bliżej przedszkola”, 4/2010, s. 40

 

 

 

Poczucie własnej wartości (…) to zaufanie do własnej umiejętności myślenia i radzenia sobie z wyzwaniami, jakie stawia przed nami życie.

Wiara w nasze prawo do szczęścia, poczucia, że jest się wartościowym człowiekiem, zasługującym na miłość, uprawnionym do spełniania własnych potrzeb i realizacji pragnień oraz czerpania satysfakcji z efektów własnych starań.

[N. Branden]

 

 

Budowanie poczucia własnej wartości.

 

Istnieją bezpośrednie sposoby przejawiania się poczucia własnej wartości w zachowaniu lub postawie osoby, której poczucie własnej wartości jest wysokie. Należą do nich:

 

Ø  widoczna przyjemność czerpania radości z życia, która przejawia się w wyrazie twarzy, sposobie mówienia, poruszania się, bycia – ruchy są swobodne, spontaniczne;

Ø  widoczna harmonia między werbalną i niewerbalną częścią komunikowania się z innymi, przejawiająca się spokojem i zgodnością pomiędzy tym, co mówimy i robimy oraz tym, co widoczne jest w naszych ruchach, reakcjach ciała;

Ø  otwarta postawa wobec faktów i rzeczywistości, która przejawia się otwartością w mówieniu zarówno o własnych osiągnięciach i zasobach, jak i o porażkach czy brakach osobistych;

Ø  łatwość w obdarzaniu innych, jak i w przyjmowaniu komplementów, a także w radzeniu sobie z krytyką, przejawiającą się w gotowości do przyznawania się do błędów;

Ø  swoboda w okazywaniu i przyjmowaniu wyrazów uczucia;

Ø  otwartość i ciekawość wobec nowych doświadczeń, idei, możliwości;

Ø  w przypadku pojawienia się uczucia niepokoju lub niepewności, nie wydają się one przerażające, a akceptowanie ich pozwala łatwiej się zdystansować;

Ø  poczucie humoru w stosunku do świata i samego siebie;

Ø  elastyczność w reagowaniu na nowe sytuacje lub wyzwania, kreatywność i własna inwencja w reakcjach, wywołana wiarą we własny umysł i możliwość odniesienia sukcesu;

Ø  asertywność;

Ø  umiejętność zachowania harmonii i godności w sytuacjach stresu.

 

Wiele czynników wpływa na budowanie się poczucia własnej wartości. Oprócz predyspozycji genetycznych, znaczącą rolę ma wychowanie. Badania pokazują, że największym źródłem poczucia własnej wartości są rodzice, którzy podczas codziennych kontaktów z dzieckiem modelują  jego poczucie własnej wartości.

 

 

Jakie zachowania i postawy rodziców

wpływają na budowanie własnej wartości u dziecka?

 

 

Ważne, by rodzice wychowywali dzieci z szacunkiem i miłością, dawali dziecku odczuwać swoją życzliwość i akceptację. Rodzice, którym zależy na budowaniu poczucia wartości u dziecka:

 

Ø  okazują dziecku swoją miłość i czułość;

Ø  wytyczają granice

Ø  uczą zasad, jakimi rządzi się świat;

Ø  jasno mówią o swoich oczekiwaniach;

Ø  pozwalają dziecku na samodzielność;

Ø  pokazują, że wierzą a kompetencje i możliwości dziecka;

Ø  pozwalają doświadczać dziecku własnej sprawczości nawet w  wykonywaniu drobnych czynności; pokazują mu, że ma ono wpływ na swoje życie, że podejmując różne działania, przejmuje nad nim kontrolę;

Ø  pokazują dziecku, że wierzą w jego dobroć;

Ø  akceptują uczucia dziecka i swoje – zarówno te przyjemne, jak i nieprzyjemne;

Ø  potrafią przyznać się do błędu i przeprosić;

Ø  potrafią przyjmować krytykę na swój temat;

Ø  potrafią przyjmować komplementy, ale również potrafią obdarzyć komplementem inną osobę ( w tym również dziecko);

Ø  doceniają wysiłki, starania dziecka, nawet jeśli nie zawsze wszystko mu się udaje;

Ø  ma dystans do siebie i poczucie humoru na własny temat;

Ø  liczą się ze zdaniem  i potrzebami dziecka.

 

Takie zachowania budują postawę daleką od poczucia bezradności, przejawiającą się wiarą we własne możliwości i kompetencje. Wytwarzają nastawienie przejawiające się w zdaniu: mogę sobie poradzić, potrafię, a nie nie dam rady, poniosę klęskę. Dziecko, ucząc się i doświadczając nowych wyzwań, ma szansę odnosić sukcesy. Ważną rolą rodziców jest wzmacnianie w dziecku wszystkiego tego, co pozytywne. Każde osiągnięcie, nawet drobny sukces, sytuacja, w której dziecko podejmuje samodzielną inicjatywę lub gdy udaje mu się samodzielnie przezwyciężyć jakąś trudność, jest ważnym powodem do pochwał i podkreślenia faktu, że ma ono prawo być z siebie i swoich osiągnięć dumne.

 

Mamo nie umiem…

 

 

W procesie uczenia się i doświadczania nowych sytuacji, naturalne są również porażki,  pojawiające się w dziecku uczucie bezradności. W takich momentach bardzo potrzebuje ono wsparcia i akceptacji rodziców. Okazane w takich sytuacjach zrozumienie dla trudności, brak ocen, ośmieszania, pokazanie, że celem nie jest bycie perfekcyjnym, bardzo pomaga dziecku  w budowaniu poczucia własnej wartości. Jednak budowanie poczucia własnej skuteczności nie oznacza, że nie akceptujemy uczucia bezradności, które może się pojawiać w dziecku.

Akceptacja wszelkich przeżywanych uczuć jest bardzo ważna, jednak istotne jest, by jednocześnie pokazywać dziecku, że uczucie bezradności nie jest czymś trwałym, stałym, niezmiennym, a tylko stanem przejściowym, chwilowym. Uczucie bezradności może pojawić się, ale można podjąć szereg działań, które pozwolą to uczucie przezwyciężyć i odzyskać poczucie wpływu na swoje życie.

Rodzice, chcący budować poczucie wartości u dziecka, okazują mu również swoją wiarę w jego dobroć. Zakładają z góry, że jest ono dobrą i wartościową jednostką, zasługującą na miłość i szacunek oraz zdolną do odwzajemniania tych uczuć i postaw. Dziecko konsekwentnie wychowane w taki sposób, zaczyna postawy rodziców coraz bardziej uwewnętrzniać i odczuwać je jako własne, tym samym budując własne poczucie wartości.

 

 

 

Dziecko, ucząc się i doświadczając nowych wyzwań, ma szansę odnosić sukcesy.

 

Bibliografia:

A. Kwaśny:„Bliżej przedszkola”,3/2010,s. 40-41

 

 

 

Przyczyny powodujące powstawanie wad wymowy, a więc zaburzeń artykulacji:

 

1) Zmiany anatomiczne aparatu artykulacyjnego, a wśród nich:

- nieprawidłowa budowa języka – język zbyt długi, za krótki, za gruby,

- krótkie wędzidełko podjęzykowe;

- nieprawidłowa budowa podniebienia – zbyt mocno wysklepione

- podniebienie twarde, tzw. gotyckie, rozszczepy podniebienia;

- zniekształcenia zgryzu – zgryz otwarty, przodozgryz, tyłozgryz, anomalie

- zmiany trwałe lub przejściowe, np. w czasie wymiany uzębienia;

- przerost trzeciego migdałka, polipy;

- skrzywienie przegrody nosowej, przerost śluzówki nosa

 

2) Nieprawidłowe funkcjonowanie narządów mowy:

- niska sprawność języka i warg;

- zakłócona praca mięśni napinających i przywodzących wiązadła głosowe;

- trudności w koordynacji pracy wiązadeł głosowych z artykulacją nasady

- nieprawidłowa praca zwierającego pierścienia gardłowego;

- brak pionizacji język – prowadzi do infantylnego połykania (typu niemowlęcego) i w efekcie do wsuwania języka między zęby.

 

3) Nieprawidłowa budowa i funkcjonowanie narządu słuchu:

- zaburzenia analizy i syntezy słuchowej;

- wybiórcze upośledzenie słuchu;

- obniżenie słyszalności – niedosłuch, głuchota, zaburzenia słuchu

fonemowego (fonematycznego).

 

4) Niesprzyjające warunki do wykształcenia się mowy związane z czynnikami społecznymi – uwarunkowania środowiskowe:

-- nieprawidłowe wzorce wymowy;

-- atmosfera w domu;

-- styl wychowania;

-- postawy rodziców.

 

5) Uszkodzenie ośrodków i grup nerwowych unerwiających narządy mowne (dyslalia centralna, anartia, dysartia);

 

6) Nieprawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego (dyslalia ośrodkowa);